مذاکرات مسقط؛ گل ایران به آمریکا در نبرد اراده‌ها

در ادامه مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده در مسقط، پایتخت عمان، تحلیل‌گران منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله عبدالباری عطوان، تحلیل‌گر سرشناس جهان عرب و سردبیر روزنامه رای الیوم، از پیروزی آشکار ایران در “نبرد اراده‌ها” سخن می‌گویند.

عطوان در یادداشت تحلیلی خود تأکید کرده است که اصرار ایران بر غیرمستقیم بودن مذاکرات، نخستین ضربه سنگین به واشنگتن بوده است؛ چراکه آمریکا همواره ترجیح می‌داد مذاکرات مستقیم و علنی باشد. این موضع تهران، یادآور شوک ترامپ به نتانیاهو در جریان کنفرانس خبری سال‌های گذشته بود که نشان از ابتکار عمل ایرانی‌ها دارد.

دیپلماسی از موضع قدرت

مذاکرات از سوی ایران به ریاست عباس عراقچی، دیپلمات با سابقه و وزیر امور خارجه، هدایت می‌شود. تیم ایرانی با تکیه بر تجربه دیپلماسی پیشین، به‌ویژه در توافق 2025، هیچ‌گونه عقب‌نشینی در برابر تهدیدهای دولت ترامپ نکرده و توانسته‌اند محدود شدن مذاکرات به موضوع هسته‌ای را به عنوان شرط اصلی خود به طرف مقابل تحمیل کنند؛ بدون پذیرش ورود به پرونده‌هایی همچون سامانه‌های موشکی، پهپادی یا روابط با گروه‌های مقاومت منطقه‌ای.

شکست تهدیدهای ترامپ

عبدالباری عطوان معتقد است که بازگشت دولت ترامپ به راهکار دیپلماتیک، نتیجه عدم تأثیر تهدیدات نظامی بود. اعزام سه ناو هواپیمابر و بمب‌افکن‌های استراتژیک به منطقه، نه تنها موجب عقب‌نشینی ایران نشد، بلکه واکنش محکم و آماده‌باش نظامی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را به دنبال داشت. ارتش ایران در آن مقطع اعلام کرد که تمام پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه هدف قرار خواهند گرفت و تنگه هرمز بسته خواهد شد که در نتیجه آن صادرات نفت کشورهای عربی منطقه به جهان مختل می‌شود.

ایران از موضع بی‌اعتمادی، مذاکره می‌کند

تحلیل عطوان نشان می‌دهد که ایران هیچ اعتمادی به ترامپ ندارد؛ رئیس‌جمهوری که در سال ۲۰۱۸ به‌صورت یک‌جانبه توافق هسته‌ای را پاره کرد و از دید ایرانی‌ها، عروسک اسرائیل در سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای است. همچنین ایران با دقت سیاست‌های جهانی آمریکا را زیر نظر دارد؛ از شکست در جنگ اوکراین گرفته تا عقب‌نشینی از جنگ تجاری با چین.

تاکتیک «بله، اما»؛ ابزار موفق ایران

ترامپ که قصد دارد مذاکرات مسقط را در عرض دو ماه به نتیجه برساند، با تجربه تلخ مذاکرات وین که بیش از یک سال به درازا کشید و بدون نتیجه ماند، روبه‌روست. اما همان تاکتیک ایرانی «بله، اما» که باعث شد ایران در مذاکرات وین امتیازی ندهد، بار دیگر در مسقط تکرار می‌شود. در شرایطی که آمریکا با کسری بودجه 1.4 تریلیون دلاری و بدهی 42 تریلیون دلاری دست و پنجه نرم می‌کند، بعید به نظر می‌رسد بتواند امتیاز قابل‌توجهی از ایران بگیرد.

حمایت متحدان و پیروزی‌های محور مقاومت

از دیگر نقاط قوت ایران، پشتیبانی متحدان جهانی‌اش است؛ از جمله چین که با قدرت در برابر آمریکا ایستاده و تعرفه‌های تاریخی علیه کالاهای آمریکایی اعمال کرده است. ائتلاف بریکس نیز با طرح مقابله با دلار و سیستم سوئیفت، به ایران در تقابل با نفوذ مالی واشنگتن یاری می‌رساند.

در سطح منطقه‌ای نیز، متحدان ایران در محور مقاومت فعال هستند. به‌ویژه یمنی‌ها که علاوه بر مقابله با ناوهای آمریکایی، اراضی اشغالی همچون یافا و حیفا را هدف موشک‌ها و پهپادهای خود قرار می‌دهند.

نتیجه‌گیری

یادداشت عبدالباری عطوان با این جمله تمام می‌شود: «کسی که آخر می‌خندد، بهتر می‌خندد». در حالی‌که آمریکا در آغاز دوره جدید ترامپ تبدیل به مضحکه جهانی شده، ایران و متحدانش با هوشمندی از ضعف حریف بهره‌برداری می‌کنند. در این نبرد اراده‌ها، تا اینجای کار، ایران با دقت، قاطعیت و تاکتیک هوشمندانه توانسته زمین بازی را به نفع خود تغییر دهد.