ایران به دنبال تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه‌ای: نخستین جلسه ستاد راهبری تجارت انرژی برگزار شد

در نخستین جلسه ستاد راهبری تجارت انرژی منطقه‌ای که با حضور مقامات ارشد دولتی در دفتر معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد، وزیر نفت گزارشی از اقدامات ایران در زمینه سوآپ انرژی با کشورهای همسایه ارائه داد. این اقدامات در راستای کاهش ناترازی انرژی در کشور و همچنین تقویت جایگاه ایران در بازار انرژی منطقه‌ای انجام شده است.

اهداف راهبردی: تبدیل ایران به مرکز مبادلات انرژی

عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، در این جلسه با اشاره به قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد که بر اساس این برنامه، ایران باید به مرکز مبادلات (هاب) انرژی منطقه‌ای تبدیل شود. او ضمن تبریک میلاد امام حسن مجتبی (ع) گفت که دولت چهاردهم این هدف را یکی از راهبردهای کلیدی خود قرار داده است و نخستین جلسه ستاد در همین راستا برگزار شد.

وی افزود که اجرای این سیاست می‌تواند به کاهش ناترازی‌های انرژی در کشور کمک کرده و ضررهای ناشی از کمبود انرژی در صنایع را کاهش دهد. همچنین تأکید کرد که تشکیل دبیرخانه ستاد در وزارت نفت، برگزاری جلسات منظم، و تصمیم‌گیری‌های دقیق و کارشناسی، از اولویت‌های این نهاد خواهد بود.

مفاد قانونی: چهارچوب تشکیل ستاد راهبری تجارت انرژی منطقه‌ای

بر اساس بند ت ماده ۴۴ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، این ستاد در راستای اجرای بند ۱۰ سیاست‌های کلی برنامه هفتم تشکیل شده است. اهداف این ستاد عبارت‌اند از:

• تبدیل ایران به مرکز مبادلات (هاب) انرژی منطقه‌ای

• افزایش حجم صادرات گاز کشور به ۴۰ میلیارد مترمکعب در سال

• افزایش حجم واردات گاز کشور به ۲۰ میلیارد مترمکعب در سال

• ارائه خدمات معاوضه (سوآپ) فرآورده‌های نفتی و نفت خام از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع به میزان ۲۰۰ هزار بشکه در روز

• افزایش میزان تبادل برق کشور به حداقل ۲۰ میلیارد کیلووات‌ساعت در سال

ترکیب اعضای ستاد و وظایف آن

مطابق قانون، ستاد راهبری تجارت انرژی منطقه‌ای به ریاست رئیس‌جمهور (و در غیاب او، معاون اول رئیس‌جمهور) تشکیل می‌شود و اعضای آن شامل:

• وزیر امور خارجه

• وزیر نفت

• وزیر نیرو

• یکی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی (به‌عنوان عضو ناظر)

وظایف این ستاد شامل تدوین سند و نقشه راه دیپلماسی انرژی ایران، مشخص کردن کشورهای هدف، و تصمیم‌گیری درباره قراردادهای صادرات، واردات، سوآپ و ترانزیت انرژی (گاز، برق، نفت و فرآورده‌های نفتی) است. این اقدامات باید با رعایت اصول قانون اساسی ایران و در چارچوب قوانین موجود کشور انجام شود.

چشم‌انداز آینده: اهمیت سوآپ و ترانزیت انرژی برای ایران

با توجه به بحران ناترازی انرژی در ایران و کمبود گاز در بخش‌های شمالی کشور، استفاده از ظرفیت سوآپ انرژی با کشورهای همسایه می‌تواند راه‌حلی مهم برای تأمین انرژی و کاهش فشار بر شبکه داخلی باشد. علاوه بر این، حضور فعال‌تر ایران در تجارت انرژی منطقه‌ای می‌تواند جایگاه کشور را در معادلات ژئوپلیتیکی ارتقا داده و نفوذ اقتصادی و سیاسی آن را تقویت کند.

در مجموع، برگزاری نخستین جلسه ستاد راهبری تجارت انرژی منطقه‌ای گامی مهم در جهت اجرای سیاست‌های کلان انرژی کشور محسوب می‌شود که در صورت اجرای موفقیت‌آمیز، می‌تواند نقش ایران را به‌عنوان یکی از بازیگران کلیدی بازار انرژی منطقه‌ای تثبیت کند